Black Dolls είναι ο τίτλος της έκθεσης που φιλοξενείται αυτές τις ημέρες στο Μουσείο Maison Rouge στο Παρίσι. Κι όπως λέει το όνομά της, πρόκειται για την παρουσίαση μιας συλλογής από μαύρες κούκλες που έφτιαχναν οι Αφροαμερικανίδες μητέρες για τα παιδιά τους -συχνά προϊόν του βιασμού τους από τα λευκά αφεντικά των σπιτιών ή των αγρών όπου δούλευαν- αλλά και για τα λευκά παιδιά που φρόντιζαν.
Η συλλογή ανήκει στην Αμερικανίδα νομικό Ντέμπορα Νεφ που στα πολύχρονα ταξίδια της στον Νότο των ΗΠΑ κατάφερε να συλλέξει κάπου 500 χειροποίητες μαύρες κούκλες, που φτιάχτηκαν ανάμεσα στο 1840 και το 1940.
Οταν το λευκό δέρμα ήταν ο κανόνας της ομορφιάς, το να φτιάχνουν οι γυναίκες μια μαύρη κούκλα με τα δικά τους χαρακτηριστικά ισοδυναμούσε με μια πράξη αντίστασης, επισημαίνει η επιμελήτρια της έκθεσης Νορά Φιλίπ, εξηγώντας πως μέσα από αυτά τα παιχνίδια μπορούμε να διασχίσουμε έναν αιώνα φυλετικής ιστορίας στις ΗΠΑ.
Γι’ αυτό, συνεχίζει η επιμελήτρια, «αυτές οι κούκλες δεν είναι απλά αντικείμενα ψυχαγωγίας μιας ιδιωτικής σφαίρας, αλλά ζωντανή απόδειξη της ικανότητας αντίστασης της αφροαμερικανικής κοινότητας και των αγώνων της κατά της εξοικείωσης και αφομοίωσης των παιδιών τους από τα βαθιά εδραιωμένα ρατσιστικά πρότυπα».
Αλλοτε χαμογελαστές κι άλλοτε με ένα δάκρυ στο πρόσωπο, οι μαύρες κούκλες αφηγούνται ιστορίες αυτοσεβασμού γυναικών με καθαρά ρούχα χωρίς μπαλώματα και παπούτσια δίχως τρύπες που οικειοποιούνται ξανά την εικόνα του ιδεατού εαυτού τους όσο καθημερινά συνεχίζουν να βιώνουν εκμετάλλευση και ταπεινώσεις.
Και μαζί αποτελούν μάρτυρες του πόθου αυτών των γυναικών για αξιοπρέπεια σε καιρούς εξευτελισμού και ένα είδος διαθήκης για το μέλλον, καθώς οι σημειώσεις και αφιερώσεις που έγραφαν στο εσωτερικό τους μετέτρεπαν αυτές τις κούκλες σε φορείς μετάδοσης της οικογενειακής ιστορίας και των αξιών της αφροαμερικανικής κοινότητας στις νέες γενιές.
